ΤΗ έρευνα του Κέντρου εστιάστηκε εξ υπαρχής στους εκπατρισμένους της Μικράς Ασίας. Επί σειρά ετών (1930-1975) έγινε επί τόπου έρευνα στους προσφυγικούς συνοικισμούς εντός και εκτός του λεκανοπεδίου της Αττικής. Καταγράφηκε η προφορική μαρυρία 5.051 προσφύγων από όλες τις περιοχές της Μικράς Ασίας, ερευνήθηκαν 1.475 οικιστικές μονάδες και εργάστηκαν για το σκοπό αυτό πάνω από εκατό συνεργάτες. Οι μαρτυρίες συγκρότησαν το Αρχείο Προφορικής Παράδοσης, αρχείο που αριθμεί 300.000 χειρόγραφες σελίδες και αποτελεί τον κεντρικό κορμό του αρχειακού υλικού του ΚΜΣ.

Το πλούσιο πληροφοριακό υλικό αναφέρεται στην ειρηνική – την προ της καταστροφής – περίοδο και περιγράφει ολόκληρο τον κύκλο ζωής των μικρασιατικών πληθυσμών στις γενέτειρες τους. Έχει ταξινομηθεί κατά γεωγραφική περιοχή (Αιολίδα, Ιωνία, Καρία, Λυκία, Παμφυλία, Κιλικία, Πισιδία, Φρυγία, Γαλατία, Λυκαονία, Καππαδοκία, Παφλαγονία, Πόντος, Βιθυνία, Λυδία, Μυσία, Ανατολική Θράκη, Χώρες Τίγρη και Ευφράτη Ποταμού και Καύκασος).

Το ταξινομικό σχήμα του Αρχείου παρέχει την ευχέρεια να εξεταστούν οι μικρασιατικοί οικισμοί, στο πλαίσιο ευρύτερων γεωγραφικών και κοινωνικών ενοτήτων, στις οποίες είναι ενταγμένοι. Η Μικρά Ασία έχει χωριστεί σε 20 επαρχίες και 120 περίπου περιφέρειες. Η κατάταξη των οικισμών βασίστηκε σε εμπειρικά κριτήρια της δεκαετίας του 1930 και αφού εξετάσθηκαν οι δυνατότητες γεωγραφικής κατανομής του υλικού που πρόσφεραν η οθωμανική διοικητική διαίρεση και η εκκλησιαστική επαρχιακή οργάνωση, επιλέγηκε τελικά η αρχαία ρωμαϊκή διαίρεση της Μικράς Ασίας και χρησιμοποιήθηκε στο μέτρο του δυνατού η αρχαία ελληνική ονοματολογία. Η διερεύνηση κάθε οικισμού, λαογραφική στη βασική σύλληψή της, είναι πολύπλευρη και λεπτομερής, ενώ τα στοιχεία που συλλέχθηκαν καλύπτουν ευρύτατο θεματικό πεδίο. Εξετάζονται μεταξύ άλλων: γλώσσα, γεωγραφία, οικονομία, κοινωνική και θρησκευτική ζωή, εκπαίδευση, τοπική ιστορία.

Οι οικισμοί για τους οποίους υπάρχει υλικό στο Αρχείο Προφορικής Παράδοσης είναι οι εξής (κατ’ αλφαβητική σειρά): Κατάλογος Οικισμών